Διακρανιακός Ηλεκτρικός Ερεθισμός (tDCS)

Ο διακρανιακός ηλεκτρικός ερεθισμός είναι μία μη επεμβατική μέθοδος αποκατάστασης, η οποία αποτελεί ένα θεραπευτικό μέσο στην ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ και χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των γνωσιακών ελλειμμάτων, την μείωση του πόνου, την αύξηση της λειτουργικότητας των άνω και κάτω άκρων και τη βελτίωση της εκπομπής/κατανόησης λόγου (Halakoo et al.,2020).
Είναι μία απόλυτα ασφαλής μέθοδος εγκεφαλικής διέγερσης που διέπεται από πρωτόκολλα ασφαλείας και εγχειρίδια ορθής χρήσης του εξοπλισμού (Bikson et al., 2016; Lefaucheur et al., 2017; Cleland et al., 2020) με πολύ σπάνιες και εντελώς ακίνδυνες παρενέργειες όπως η εμφάνιση ήπιας έντασης κεφαλαλγίας και ο κνησμός (ερυθρότητα) στην περιοχή εφαρμογής των ηλεκτροδίων στο κρανίο (Poreisz et al., 2007; Brunoni et al., 2011; Antal et al., 2017; Thair et al., 2017).
Κατά την εξατομικευμένη θεραπεία, μικρής έντασης συνεχές ρεύμα (1-2 mA) μεταφέρεται μέσω ηλεκτροδίων στην κεφαλή, το οποίο προκαλεί διέγερση του εγκεφαλικού φλοιού και αυξάνει την νευροπλαστικότητα (Woods et al., 2015). Όταν τα ηλεκτρόδια έρθουν σε επαφή με το κρανίο, δημιουργείται ένα κύκλωμα το οποίο προκαλεί μετακίνηση ιόντων και ανάλογα με την τρέχουσα κατεύθυνση ροής τους, η ηλεκτρική διέγερση αυξάνει/μειώνει την πιθανότητα ενεργοποίησης των κυττάρων (Radman et al., 2009).
Έρευνες αναφέρουν ότι ο ανοδικός διακρανιακός ερεθισμός ενισχύει το μέγεθος των κινητικών προκλητών δυναμικών τόσο σε υγιή άτομα όσο και σε ασθενείς με νευρολογικές παθήσεις (π.χ. Αγγειακό Εγκεφαλικό επεισόδιο κ.λπ) (Bastani, A. & Jaberzadeh, S., 2012; Jax et al., 2015; Von Rein et al., 2015; Dissanayaka et al., 2017). Αντίστοιχα ο καθοδικός διακρανιακός ερεθισμός συμβάλει σε περιπτώσεις υπερδιέγερσης κάποιας εγκεφαλικής περιοχής ειδικά σε ασθενείς με ψυχιατρικά προβλήματα ή γνωσιακά ελλείμματα (π.χ. άνοια κ.λπ) (Mervis et al., 2017).
Βασικός στόχος μας στην ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ είναι η προαγωγή της λειτουργικότητας και αυτονομίας του ασθενή στο βιολογικό (σωματικό), ψυχολογικό και κοινωνικό επίπεδο, σύμφωνα και με την κωδικοποίηση της Διεθνούς Ταξινόμησης Λειτουργικότητας, Αναπηρίας και Υγείας (ICF), για αυτό και χρησιμοποιούμε την πιο προηγμένη συσκευή Διακρανιακού Ηλεκτρικού Ερεθισμού με εξαιρετική επιτυχία κατόπιν αξιολόγησης από την διεπιστημονική ομάδα.

Γεώργιος Καλογήρου MSc
Προϊστάμενος Τμήματος Εργοθεραπείας

Βιβλιογραφία:
1. Halakoo, S., Ehsani, F., Hosnian, M., Zoghi, M., & Jaberzadeh, S. (2020). The comparative effects of unilateral and bilateral transcranial direct current stimulation on motor learning and motor performance: A systematic review of literature and meta-analysis. Journal of Clinical Neuroscience. doi:10.1016/j.jocn.2019.12.022.
2. Bikson, M., Grossman, P., Thomas, C., Zannou, A. L., Jiang, J., Adnan, T., Mourdoukoutas, A., Kronberg, G., Truong, D., Boggio, P., Brunoni, A. R., Charvet, L., Fregni, F., Fritsch, B., Gillick, B., Hamilton, R. H., Hampstead, B. M., Jankord, R., Kirton, A., Knotkova, H., Liebetanz, D., Liu, A., Loo, C., Nitsche, M. A., Reis, J., Richardson, J. D., Rotenberg, A., Turkeltaub, P. E., Woods, A. J. (2016). Safety of Transcranial Direct Current Stimulation: Evidence Based Update 2016. Brain Stimulation, 9(5), 641–661. doi:10.1016/j.brs.2016.06.004.
3. Lefaucheur, J.-P., Antal, A., Ayache, S. S., Benninger, D. H., Brunelin, J., Cogiamanian, F., Cotelli, M., De Ridder, D., Ferrucci, R., Langguth, B., Marangolo, P., Mylius, V., Nitsche, M. A., Padberg, F., Palm, U., Poulet, E., Priori, A., Rossi, S., Schecklmann, M., Vanneste, S., Ziemann, U., Garcia-Larrea, L., Paulus, W. (2016). Evidence-based guidelines on the therapeutic use of transcranial direct current stimulation (tDCS). Clinical Neurophysiology, 128(1), 56–92. doi:10.1016/j.clinph.2016.10.087.
4. Cleland, B. T., Galick, M., Huckstep, A., Lenhart, L., & Madhavan, S. (2020). Feasibility and Safety of Transcranial Direct Current Stimulation in an Outpatient Rehabilitation Setting After Stroke. Brain Sciences, 10(10), 719. doi:10.3390/brainsci10100719.
5. Poreisz, C., Boros, K., Antal, A., Paulus, W. (2007). Safety aspects of transcranial direct current stimulation concerning healthy subjects and patients. Brain Research Bulletin, 72(4-6), 208–214. doi:10.1016/j.brainresbull.2007.01.004.
6. Brunoni A. R., Amadera J., Berbel B., Volz M. S., Rizzerio B. G., Fregni F. (2011). A systematic review on reporting and assessment of adverse effects associated with transcranial direct current stimulation. The International Journal of Neuropsychopharmacology, 14(8), 1133–1145. doi:10.1017/s1461145710001690.
7. Antal, A., Alekseichuk, I., Bikson, M., Brockmöller, J., Brunoni, A. R., Chen, R., Cohen, L. G., Dowthwaite, G., Ellrich, J., Flöel, A., Fregni, F., George, M. S., Hamilton, R., Haueisen, J., Herrmann, C. S., Hummel, F. C., Lefaucheur, J. P., Liebetanz, D., Loo, C. K., McCaig, C. D., Miniussi, C., Miranda, P. C., Moliadze, V., Nitsche, M. A., Nowak, R., Padberg, F., Pascual-Leone, A., Poppendieck, W., Priori, A., Rossi, S., Rossini, P. M., Rothwell, J., Rueger, M. A., Ruffini, G., Schellhorn, K., Siebner, H. R., Ugawa, Y., Wexler, A., Ziemann, U., Hallett, M., Paulus, W. (2017). Low intensity transcranial electric stimulation: Safety, ethical, legal regulatory and application guidelines. Clinical Neurophysiology, 128(9), 1774–1809. doi:10.1016/j.clinph.2017.06.001.
8. Thair, H., Holloway, A. L., Newport, R., Smith, A. D. (2017). Transcranial Direct Current Stimulation (tDCS): A Beginner’s Guide for Design and Implementation. Frontiers in Neuroscience, 11. doi:10.3389/fnins.2017.00641.
9. Woods, A. J., Antal, A., Bikson, M., Boggio, P. S., Brunoni, A. R., Celnik, P., Cohen, L. G., Fregni, F., Herrmann, C. S., Kappenman, E. S., Knotkova, H., Liebetanz, D., Miniussi, C., Miranda, P. C., Paulus, W., Priori, A., Reato, D., Stagg, C., Wenderoth, N., Nitsche, M. A. (2015). A technical guide to tDCS, and related non-invasive brain stimulation tools. Clinical Neurophysiology, 127(2), 1031–1048. doi:10.1016/j.clinph.2015.11.012.
10. Radman T., Ramos R. L., Brumberg J. C., Bikson M. (2009). Role of cortical cell type and morphology in subthreshold and suprathreshold uniform electric field stimulation in vitro. Brain Stimul 2:215–228. doi:10.1016/j.brs.2009.03.007.
11. Bastani, A., Jaberzadeh, S. (2012). Does anodal transcranial direct current stimulation enhance excitability of the motor cortex and motor function in healthy individuals and subjects with stroke: A systematic review and meta-analysis. Clinical Neurophysiology, 123(4), 644–657. doi:10.1016/j.clinph.2011.08.029.
12. Jax, S. A., Rosa-Leyra, D. L., Coslett, H. B. (2015). Enhancing the mirror illusion with transcranial direct current stimulation. Neuropsychologia, 71, 46–51. doi:10.1016/j.neuropsychologia.2015.03.017.
13. Von Rein, E., Hoff, M., Kaminski, E., Sehm, B., Steele, C. J., Villringer, A., Ragert, P. (2015). Improving motor performance without training: the effect of combining mirror visual feedback with transcranial direct current stimulation. Journal of Neurophysiology, 113(7), 2383–2389. doi:10.1152/jn.00832.2014.
14. Dissanayaka, T., Zoghi, M., Farrell, M., Egan, G. F., Jaberzadeh, S. (2017). Does transcranial electrical stimulation enhance corticospinal excitability of the motor cortex in healthy individuals? A systematic review and meta-analysis. European Journal of Neuroscience, 46(4), 1968–1990. doi:10.1111/ejn.13640.
15. Mervis, J. E., Capizzi, R. J., Boroda, E., MacDonald, A. W. (2017). Transcranial Direct Current Stimulation over the Dorsolateral Prefrontal Cortex in Schizophrenia: A Quantitative Review of Cognitive Outcomes. Frontiers in Human Neuroscience, 11. doi:10.3389/fnhum.2017.00044.